CPO wij_land
Zelfbouw collectief wij_land pioniert in woongebouw met sociale duurzaamheid
Wij_land is een pionierend zelfbouw collectief verenigd door de wens om duurzamer te leven in een hechte gemeenschap van diverse bewoners. Initiatiefnemers Mireille en Daniël hebben alles op alles gezet om hun visie voor elkaar te krijgen. Ze schakelden Space&Matter en Common City in voor het ontwerp en de procesbegeleiding. Om een groep van zelfbenoemde ‘pragmatische idealisten’ bij elkaar te brengen en hen te begeleiden bij het ontwerpen en realiseren van hun droom woonplek. Een klimaatadaptief woongebouw aan het water op Centrumeiland met 26 gevarieerde woningen en vijf gemeenschappelijke ruimtes.
“Wij wilden op een minder individualistische manier wonen en meer met elkaar delen. Een gebouw dat zowel de bewoners als de buurt verbindt. Wij noemen dat sociale duurzaamheid.”
- Mireille Capiau, initiatiefnemer wij_land
Delen, Diversiteit en Duurzaamheid
De drie pijlers Delen, Diversiteit en Duurzaamheid lopen als een rode draad door het concept van het gebouw. De bewoners delen zoveel mogelijk, zoals gereedschap, auto’s, voedsel, kattenopvang en gedeelde ruimtes. Het delen draagt bij aan de duurzaamheid en verbindt de bewoners met elkaar. Het gebouw is rainproof en vangt water op voor het bewateren van de planten. De woningen zijn aardgasvrij en halen hun energie en warm water uit een WKO-pomp met warmte-koude opslag, in combinatie met zonnepanelen. Daarnaast bestaat het gebouw grotendeels uit onderhoudsarme en duurzame materialen.
Mini-samenleving
Ook diversiteit in bewoners is een belangrijke pijler. Wonen in wij_land moest bereikbaar zijn voor jong en oud, groot en klein gezin, met en zonder eigen geld of overwaarde. Daarom zijn er woningen van verschillende grootte gecreëerd, variërend van 52 tot 130 vierkante meter. Door het delen konden bewoners ontspullen en hoefden niet alles in hun eigen woning op te lossen. Op deze manier werd het ook mogelijk voor starters en middeninkomens om een appartement te kopen. Het lukte de leden om een diverse gemeenschap samen te stellen. Met onder anderen mensen van verschillende nationaliteiten, achtergronden, gezinssamenstellingen en arbeidsverbanden. De diverse samenstelling van wij_land leidde tot een hobbelig proces waarin men elkaar moest leren begrijpen, wat resulteerde in een prachtige mini-samenleving.
“Als CPO kun je investeren in wat je als bewoners belangrijk vindt. Het is een non-profit ontwikkeling, waardoor er meer geld is voor een hoge kwaliteit en gemeenschappelijke ruimtes.”
- Daniël Bakker, initiatiefnemer wij_land
Participatief ontwerpproces
In een serie van acht workshops bespraken Space&Matter en Common City ambities, typologieën, circulatie en duurzaamheid met de toekomstige bewoners van wij_land. In co-creatie is een unieke samenlevingsvorm ontworpen, waar individualiteit en privacy in balans zijn met collectiviteit. De circulatie langs ruime balkons in de pergola aan de achterzijde is ontworpen om laagdrempelige ontmoetingen te stimuleren.
Gedurende het proces heeft Common City het bestuur effectief ondersteund bij het halen van deadlines, beheersen van de kosten, en de communicatie met de gemeente en het bouwteam. Daarnaast hebben ze besluiten en documenten in verschillende fasen overzichtelijk gedocumenteerd, waardoor alle groepsleden het proces goed konden blijven volgen.
Vijf gemeenschappelijke ruimtes
De toekomstige bewoners ontwikkelden de invulling van de vijf gedeelde ruimtes, bestaande uit een gedeelte tuin, een commerciële ruimte in de plint, een gastenverblijf en een royaal dakterras met aangesloten oranjerie voor feesten, partijen en vergaderingen. Gemeenschappelijke ruimtes zijn tevens beschikbaar voor verhuur aan de buurt, om de sociale cohesie op het nieuwe gevormde Centrumeiland te bevorderen. De opbrengsten worden gebruikt voor onderhoud van het pand, wat moet gaan resulteren in lagere servicekosten.
Geen woning hetzelfde
Bewoners konden kiezen uit meerdere typologieën, waaronder tuin-maisonnette, panoramawoning of woon-werkstudio. Ze gaven individuele expressie aan de afmetingen van de raamkozijnen, grove of fijne ribbels in de aluminium gevel, plantenbakken op de balkons en de indeling van de plattegrond. Dit leidde tot woningen die net zo gevarieerd zijn als de bewoners zelf.
Team
Coöperatie Wijland
Space&Matter
Common City Development
Van Bekkum
Breed ID
DGMR
Beelden
Marcel van der Burg
